Czyszczenie uszu patyczkami kosmetycznymi, to najczęściej popełniany błąd podczas higieny uszu, który może prowadzić do powstawania korka woskowinowego. W gabinecie logopedycznym coraz częściej pojawiają się mali pacjenci, którzy z powodu czopu woskowinowego mają niedosłuch przewodzeniowy, którego konsekwencją są zaburzenia mowy.
Woskowina uszna – jaką funkcję pełni?
W przewodzie słuchowym zewnętrznym znajdują się gruczoły mające za zadanie wydzielanie woskowiny. Woskowina to żóltawobrązowa masa, która zawiera wydzielinę gruczołów łojowych i woskowinowych, złuszczony naskórek, włosy, a także cząstki brudu. Woskowina kojarzy się wielu osobom z nieprawidłową higieną uszu, tymczasem jej funkcją jest oczyszczanie i nawilżanie przewodu słuchowego zewnętrznego, a także ochrona przed grzybami, bakteriami i zanieczyszczeniami środowiskowymi. Wobec tego nie należy dążyć do tego, by całkowicie usunąć woskowinę. Co więcej, przesadne czyszczenie i całkowite usuwanie jej może doprowadzić do nadprodukcji.
Przyczyny nadmiaru woskowiny w uszach:
- genetyczne uwarunkowania
- niewłaściwa higiena uszu (np. nieprawidłowe korzystanie z patyczków kosmetycznych)
- środowisko (np. praca/przebywanie w zanieczyszczonych pomieszczeniach)
- regularne noszenie słuchawek
- korzystanie z aparatów słuchowych
Patyczki kosmetyczne
Najczęściej popełnianym błędem podczas higieny uszu, jest ich czyszczenie za pomocą patyczków kosmetycznych z watą.
Wkładanie patyczków higienicznych do uszu, a następnie manipulowanie nimi może doprowadzić do tego, że woskowina wcale nie będzie usunięta, a jedynie wepchnięta i upychana w dalszą część kanału słuchowego, co w konsekwencji spowoduje powstanie czopu woskowinowego. Co gorsze, stosowanie patyczków może doprowadzić do urazu i perforacji błony bębenkowej.
Patyczków higienicznych można używać jedynie do oczyszczenia małżowiny usznej, natomiast nie można ich wprowadzać do kanału słuchowego.
Dłubanie w uchu także jest czynnikiem sprzyjającym powstawaniu zapalenia ucha zewnętrznego.
Czop woskowinowy
Jedną z najczęściej spotkanych przyczyn niedosłuchu przewodzeniowego jest czop woskowinowy, który uformowany jest z woskowiny, złuszczonych komórek naskórkowych i zanieczyszczeń zewnętrznych. W związku z tym, że czop woskowinowy zamyka światło przewodu słuchowego zewnętrznego, obniża ostrość słyszenia, a także przyczynia się do uczucia dyskomfortu w uchu.
Czop woskowinowy może powodować:
- pogorszenie słyszenia
- ból ucha
- szumy uszne
- zawroty głowy
- świąd ucha
- uczucie pełności w uchu
- zapalenie ucha
Czop woskowinowy a zaburzenia mowy
Percepcja słuchowa warunkuje prawidłowy rozwój mowy. Jeśli z jakiegoś powodu dziecko zaczyna gorzej słyszeć, to wówczas możemy zaobserwować pewne trudności związane z rozwojem mowy. Częstą przyczyną pogorszenia słyszenia u dzieci jest nieprawidłowa higiena uszu i czop woskowinowy.
Inne przyczyny nieprawidłowego słyszenia:
- wysiękowe zapalenie ucha środkowego
- przerost trzeciego migdała
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Higiena uszu niemowląt
Uszy niemowlaka należy czyścić regularnie (ok. 2 razy w tygodniu), natomiast czynności tej nie należy wykonywać zbyt często, ponieważ mogłoby to doprowadzić do nadprodukcji woskowiny o czym mowa była powyżej. Nie można też jednak zaniedbywać wykonywania tej czynności, ponieważ to mogłoby doprowadzić do stanu zapalnego ucha.
Niemowlakom uszy należy czyścić gazikiem i ciepłą wodą.
Jak czyścić uszy?
W aptece dostępnych jest wiele preparatów, które można kupić bez recepty np. spray na bazie oliwy, ciekła parafina. Do czyszczenia uszu najlepszy będzie preparat o rzadkiej konsystencji. Nie można jednak przesadzać i nie powinno się używać tych preparatów rutynowo, ponieważ nie służą one do codziennej higieny uszu. Takie preparaty najlepiej stosować po uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Jeśli preparaty nie będą skuteczne, to wówczas konieczna będzie wizyta u laryngologa, który usunie czop woskowinowy poprzez płukanie ucha albo ręcznie usunie woskowinę za pomocą odpowiednich narzędzi. Specjalista może również zalecić zastosowanie odpowiednich środków do stosowania w domu.
Bibliografia:
[1] Behrbohm H., Kaschke O., Nawka T., Swift A., Choroby ucha, nosa i gardła z chirurgią głowy i szyi, 2011.
[2] Hojan E., Protetyka słuchu, 2017.
[3] Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego [w:] Via Medica, s. 287-294, 2011.
[4] Łapińska I., Zawadzka-Głos L., Czy przerost migdałków ma wpływ na zaburzenia mowy u dzieci? [w:] New Medicine, 2018, s. 129-134.
