Do gabinetów logopedycznych coraz częściej zgłaszają się mamy wraz ze swoimi noworodkami lub niemowlętami i sygnalizują trudności związane z karmieniem piersią. Zazwyczaj krótkie wędzidełko języka kojarzy się z nieprawidłową realizacją głosek, natomiast jeśli ruchomość języka jest ograniczona, to może to powodować szereg innych trudności, w tym trudności, które mogą pojawić się już na etapie karmienia piersią, a ich rezultatem mogą być zaburzenia karmienia i odrzucenie piersi lub przedwczesne przejście na karmienie sztuczne.
U dziecka, które ma ograniczoną ruchomość języka spowodowaną krótkim wędzidełkiem możemy obserwować szereg różnych objawów.
Pierwsze objawy, które obserwują mamy u swoich maluszków to:
- płytkie zasysanie piersi
- przerywanie ssania
- powolne przybiera na wadze u dziecka
- krztuszenie się dziecka w trakcie jedzenia
- odwracanie się od piersi
- zasypianie w trakcie karmienia
- zmęczenie dziecka podczas ssania piersi/butelki
- cmokanie, mlaskanie, klikanie – dźwięki te sugerują utratę szczelności podczas ssania
- pęcherzyk na górnej wardze
- refluks
- kolki
- oddychanie przez usta
- chrapanie
- problemy z utrzymaniem smoczka w buzi
Bardzo ważne jest to, by obserwować jak oddychają dzieci w ciągu dnia i podczas snu. Wszystkie dzieci (nawet niemowlęta) z natury oddychają nosem. Wobec tego prawidłowa pozycja spoczynkowa warg jest wtedy, gdy górna warga jest w kontakcie z dolną wargą. Dzieci z krótkim wędzidełkiem bardzo często mają nieprawidłową pozycję spoczynkową warg – wówczas usta są otwarte/uchylone, a język widoczny jest w pozycji międzydziąsłowej (u starszych dzieci w pozycji międzyzębowej). Jeśli zaobserwujemy, że dziecko oddycha przez usta albo oddycha przez nos ale usta są otwarte/rozszczelnione (jest to nieprawidłowość!), to należy się skonsultować z logopedą.
Charakterystyczną cechą krótkiego wędzidełka języka jest występowanie tzw. „serduszka” na czubku języka, gdy język wysunięty jest na brodę, natomiast brak serduszka na czubku języka nie pozwala wykluczyć ankyloglosji.
Krótkie wędzidełko języka może powodować szereg trudności, które będą powodować kłopoty ze ssaniem piersi. Wobec tego coraz częściej mówi się o potrzebie podcięcia krótkiego wędzidełka języka już w pierwszych dniach życia dziecka.
Najczęstsze dolegliwości, które zgłaszają mamy to:
- bolesne karmienie
- charakterystyczny wygląd brodawki po jej wyciągnięciu z ust dziecka (brodawka jest popękana, blada, spłaszczona)
- krwawienie brodawki
- zapalenie sutka
- płytkie zassanie
- problemy z laktacją
- małe lub nieprawidłowe opróżnienie piersi
- zatkane kanaliki
Wymienione powyżej objawy mogą skutkować przedwczesnym odstawieniem dziecka od piersi. Wówczas warto udać się do logopedy, który przeprowadzi szczegółowy wywiad, oceni sposób karmienia, oceni budowę i sprawność narządów mowy dziecka, a także wyda odpowiednie zalecenia.
Prawidłowa ruchomość języka jest niesamowicie istotna już od pierwszych dni życia dziecka, ponieważ początkowo umożliwia sprawne przyjmowanie pokarmu, a w okresie przedszkolnym wpływa na prawidłową wymowę i zgryz.
Jedzenie sprawia dziecku dyskomfort w momencie, gdy nie potrafi ono w sposób prawidłowy realizować mechaniki ssania. Możemy wówczas obserwować, że dziecko jest niespokojne, odwraca głowę, pręży się czy płacze. Frenotomia to zabieg polegający na przecięciu (podcięciu/nacięciu) wędzidełka. O tym jaki zabieg będzie wykonany i z użyciem jakich narzędzie, decyduje operator. Zabieg ten może wykonać chirurg stomatologiczny, laryngolog, ortodonta.
Badania dowodzą, że zabieg podcięcia wędzidełka u noworodków wpływa korzystanie na jakość karmienia i już w ciągu pierwszego tygodnia po zabiegu obserwuje się poprawę czynności ssania. Ponadto matki stwierdzają natychmiastowe ustąpienie bólu brodawek sutkowych.
O tym jakie objawy może powodować krótkie wędzidełko języka na dalszych etapach rozwoju dziecka pisałam TUTAJ.
Bibliografia:
[1] Ghaheri, B. A., Cole, M., Fausel, S. C., Chuop, M. and Mace, J. C. (2016), Breastfeeding improvement following tongue-tie and lip-tie release: A prospective cohort study. The Laryngoscope.
[2] Ostapiuk B., Ankyloglosja jako przyczyna artykulacyjnych trudnośi [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, 2020.
[3] Ostapiuk B., Postępowanie logopedyczne u osób z dyslalią i ankyloglosją [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, 2015.
[4] Pluta-Wojciechowska D., Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia wybranych form zaburzeń, 2017.
[5] Sioda T., Wędzidełko języka u noworodków – ocena neonatologiczna i zalecenia. Standardy Medyczne „Pediatria” 2012, t. 9.
