Wszystko co powinieneś wiedzieć o smoczku z punktu widzenia logopedy

Używanie smoczka jest odwiecznym przedmiotem dyskusji. Smoczek nie zawsze jest złem, a jego stosowanie jest uzasadnione w pewnych sytuacjach, co więcej może pełnić funkcję terapeutyczną. Jednak nie każde dziecko potrzebuje smoczka.

Dziecko przychodzi na świat z silnym odruchem ssania, który wygasa około 6. miesiąca życia. Gdy niemowlę odczuwa głód, zdenerwowanie albo samotność, to wówczas chce ssać, by się uspokoić. Wszystkie dzieci mają potrzebę ssania, ale niektórym dzieciom wystarcza ssanie piersi, bowiem jest ono dla nich nie tylko sposobem odżywiania, ale często dostarcza maluchowi również przyjemnych i miłych wrażeń.

Kiedy można wprowadzić smoczek?

Według zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP), smoczek można wprowadzić około 3.-4. tygodnia życia dziecka, czyli w momencie, gdy laktacja jest już ustabilizowana[2], jednak gdy zaobserwujemy, że dziecko słabiej ssie pierś i zaczyna się denerwować, to wówczas należy jak najszybciej zrezygnować ze smoczka.

Kiedy specjaliści zalecają smoczek?

AAP wymienia korzystanie ze smoczków, jako jedną z kluczowych metod łagodzenia bólu i zmniejszenia płaczu u noworodków i niemowląt, które na przykład poddawane są zabiegom medycznym, ponieważ ssanie smoczka działa uspokajająco [3].

Badania wskazują, że stosowanie smoczków u dzieci, które np. są poddawane nakłuciu żyły na oddziale ratunkowym, skraca czas płaczu.

U niemowląt urodzonych przedwcześnie pewne umiejętności nie są jeszcze w pełni dojrzałe, dlatego w celu stymulowania reakcji ssania, podawany jest wcześniakom smoczek. Trening smoczkowy, czyli nieodżywcze ssanie  (NNS) smoczka ma ułatwić dziecku gotowość do ssania odżywczego (NS) i karmienia doustnego.

Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS)

AAP sygnalizuje, że ssanie smoczka przez niemowlęta zapobiega nagłym zgonom i zmniejsza ryzyko SIDS, aczkolwiek odpowiedzialny za to działanie mechanizm wciąż nie jest jasny.

Przy usypianiu dziecka można mu podać smoczek w ramach profilaktyki, jednak nie należy tego robić na siłę, ponieważ nie każde dziecko będzie miało potrzebę używania smoczka. Jeśli podczas snu smoczek wypadnie dziecku z buzi, to nie powinno się wkładać go ponownie. Ważne jest, by nigdy nie przywiązywać smoczka do łóżeczka lub wózka, a także nie przypinać go na łańcuszku do ubranka, ponieważ może to grozić uduszeniem się dziecka.

Należy jednak pamiętać, że dzieciom, które są karmione piersią smoczek możemy zaproponować dopiero, gdy ustabilizuje się laktacja.

Kiedy należy odstawić smoczek?

Pierwszą próbę wyeliminowania smoczka można podjąć między 5. a 6. miesiącem życia lub po 7. miesiącu, aczkolwiek może okazać się, że jest to w tym czasie dla dziecka trudne, chociażby z uwagi na ząbkowanie. Według zaleceń specjalistów ze smoczka najlepiej jest całkowicie zrezygnować do 12. miesiąca życia (maksymalnie do 18. miesiąca życia).

Jakie mogą być konsekwencje długotrwałego używania smoczka?

Długotrwałe używanie smoczka może prowadzić do utrwalenia nieprawidłowego wzorca połykania i wad zgryzu, których następstwem mogą być wady wymowy [1].

Co więcej, długotrwałe stosowanie smoczka w przypadku starszych dzieci, może mieć podłoże psychologiczne. Dziecko, które jest przyzwyczajone do tego, że jedynym uspokajaczem jest smoczek, nie zna innych sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach i dlatego trudno będzie mu się z nim rozstać.

Powinno się unikać nadużywania smoczka, czyli używania go bez ograniczeń i przez cały dzień. Starsze niemowlęta nie powinny używać smoczka podczas np. zabawy, ponieważ uniemożliwia im on wokalizację, głużenie, gaworzenie. Dawanie smoczka dziecku, które chce wchodzić w interakcje z otoczeniem, znacznie utrudnia mu komunikację. Smoczek, który stosowany jest jako uspokajacz, prowadzi do ignorowania potrzeb dziecka. A dziecko w pierwszym roku życia chcąc nawiązać kontakt z otoczeniem komunikuje się poprzez krzyk i płacz, ponieważ w ten sposób wskazuje na swoje dolegliwości i potrzeby.

Smoczek nie zastąpi uwagi i bliskości rodziców.

Ważne!

• dbaj o higienę smoczka i wyparzaj go
• nie smaruj smoczka słodkimi substancjami
• wstrzymaj się z podawaniem smoczka do ustabilizowania się laktacji
• minimalizuj czas ssania smoczka przez dziecko
• dostosuj kształt i rozmiar smoczka do dziecka
• regularnie wymieniaj smoczki (zwłaszcza smoczki kauczukowate)

Bibliografia:

[1] D. Pluta-Wojciechowska, Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia wybranych form zaburzeń, Bytom 2017, s. 223.

[2] Stanowisko Amerykańskiej Akademii Pediatrii w sprawie karmienia piersią, 2012.

[3] Zempsky WT, Cravero JP, for the American Academy of Pediatrics. Relief of pain and anxiety in pediatric patients in emergency medical systems. Pediatrics. 2004;114(5):1348–1356.